ATIK SU ARITILARAK NASIL, HANGİ ALANLARDA KULLANILIR?
Atık su evde sanayide, tarımsal alanda ve diğer alanlarda kullanılarak kirlenen suların içerik olarak değişmesi sonucu ortaya çıkan sulardır. Ayrıca günlük yaşamda kullandığımız alanlardan cadde, maden sahaları gibi, yüzeydeki kirliliğin doğal akışla birlikte yer altına geçerek kaynak sularına karışması sonucu oluşan sular olarak da tanımlanabilir.
Su kirliliğinin ve su kıtlığının günden güne arttığı düşünülürse atık suların bundaki payı oldukça fazla olduğu söylenebilir. Günden güne çeşitli nedenlerle insanların kullandığı temiz su kaynaklarının azaldığı bilinmektedir. Bu da canlı yaşamını tehlikeye sokmaktadır. Dünyanın büyük bölümü sularla kaplıdır fakat canlıların kullandığı tatlı su kaynakları kısıtlıdır. Bir de buna su kirliliğinin alarm veren boyutlara ulaştığı göz önünde bulundurulursa canlıların ciddi boyutta su sıkıntısıyla karşı karşıya kalmaları kaçınılmaz olacaktır.
Diğer yandan arıtılmadan doğaya bırakılan sular da su kirliliğini büyük oranda arttırmaktadır. Evlerde, sanayide, çeşitli sanayi kuruluşlarında, tarımsal alanlarda kullanılarak kirletilmiş sular her geçen gün miktarı azalan temiz sulara karışarak miktarını iyice azaltmaktadır.
Geniş manada yerleşim yerlerinden, okul, otel, hastane gibi alanlarda insanların günlük hayatta kullanıp kirlettikleri sular evsel atık su olarak tanımlanabilir. Değişen ihtiyaçlar ve nüfus artışı su tüketimini ve buna bağlı olarak suların kirlenmesini büyük ölçüde arttırmıştır. Evsel atık sular duştan, çamaşır bulaşık makinelerinden ve tuvaletten gelen sulardır. Tuvalet haricinde gelen atık sular kısmen daha temiz olarak nitelendirilebilir. Bir başka deyişle tuvalet sularının haricinde kalan evsel atık sular daha az kirletici etkiye sahiptir. Evsel atık suların içinde zararlı olan deterjan atıkları kirlilik derecesini arttırmaktadır. Evsel atık suların içindeki azot miktarı tuvalet sularından gelen atık suda daha fazladır. Bu yüzden lavabo, duş, banyo gibi yerlerden gelen atık sular daha kolay temizlenebilir.
Atık suların oluştuğu bir diğer alan endüstriyel faaliyetler sonucu ortaya çıkan evsel atık sular ve yağmur suları dışında kalan atık sulardır. Endüstriyel atık sular üretim sırasında ortaya çıkan proses atık su olarak nitelendirilebilir. Bunların içinde üretimin içeriğine bağlı olarak hammadde artıklarını içerebilir. Bu atık sular organik ya da inorganik maddeleri içeriğinde barındırabilir. Endüstriyel atık suları sektörlere göre Su Kirliliği Yönetmeliği’ ne göre deşarj sınırları belirlenmiştir.
Evsel atık sular ve endüstriyel atık suların doğaya arıtılmadan bırakılması var olan doğal kaynak sularını olumsuz anlamda etkilemekte canlı yaşamını da tehlikeye sokmaktadır. Artan su tüketimi ve arıtılmadan doğaya bırakılan atık su probleminin ortadan kaldırılması ya da doğaya en az zararı olacak şekilde arıtılmasını gündeme getirmiştir. Atık su arıtma tesisleri kirletilen suların arıtma yoluyla zararsız bir şekilde doğaya tekrar verilmesini ve farklı alanlarda kullanılmasına katkıda bulunmaktadır.
Dünyada farklı nedenlerle hızla artan su tüketimi atık suların geri dönüştürülerek yani arıtılarak tekrar kullanılması konusunu gündeme getirmiştir. Su ihtiyacı artmakta bunun yanında gittikçe azalan su kaynaklarının tasarruflu kullanılması için çeşitli projeler üretilmektedir. Çok yüksek oranda suya ihtiyacı olan tarımsal alanda arıtma suların kullanılması da bu çözümlerden biridir. Dünyada uygulanan bu yöntemle hem atık sular arıtılarak geri dönüşüme girmekte hem de su tasarrufu konusunda ciddi oranda katkıda bulunmuştur. Arıtma suların tarımsal alanda kullanılabilmesi için uygun arıtma işleminden geçmesi gerekmekte belirli kriterleri taşıması gerekmektedir. Böylece tarımda ihtiyaç duyulan su buradan karşılanabilmektedir. Birçok ülkede kullanılan bu yöntemin tatlı su kaynaklarının daha verimli kullanılabilmesi ve atık suların çevreye olan etkisinin azaltılması açısından önemi oldukça fazladır. Arıtılmış atık suların tarımsal faaliyetlerde kullanılmasının en önemli şartı arıtılmış suyun kalitesidir. Atık sular belirlenen bu kriterle uygun arıtılmalı ve tarımsal alanda bu şekilde kullanılmalıdır. Arıtılarak sulama suyu olarak kullanılabilecek olan atık sular bu kriterlerin yakalanabileceği en uygun sulardır. Bu yüzden suyun geri dönüşümü açısından dünyanın birçok ülkesinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Ülkemizde de tatlı su kaynaklarının büyük bölümü tarımsal alanda sulama suyu olarak kullanılmakta bu da atık su arıtmayı ve kullanılabilir hale getirmeyi zorunlu kılmaktadır. Ülkemizde son yıllarda suya olan ihtiyaç artmakta ve su tüketimi de buna bağlı olarak artmaktadır. Buna rağmen ülkemizde arıtma konusunda kısıtlı uygulamalar bulunmaktadır. Ancak gerek dünyada gerekse ülkemizde suyun geri dönüştürülebilir hale gelmesi için atık su arıtma sistemlerinin geliştirilmesi oldukça önemlidir.
Tarımsal anlamda belirli kriterlere ve kalitesine dikkat edilerek arıtılan suların tekrar kullanımı su kıtlığının önüne geçebilir, ortaya çıkan atık suyun miktarını ciddi oranda azaltabilir, diğer tatlı su kaynaklarının içme suyu olarak kullanılmasını sağlayabilir ve ekonomik yararlar sağlayabilir.
Arıtma tesislerinde arıtılan atık sular tarımsal alanda sulama için kullanılırken en çok dikkat edilmesi gereken şey arıtılmış suyun Ph değeri, çözünmüş oksijen, iyonlar ve tuzlar, patojenlerdir. Sıkıntı yaratan parametreler arıtma yoluyla ortadan kaldırılarak sulamaya uygun su elde edilebilir.
Geçmişten bugüne aslına arıtılmış sular sulama amacı ile kullanılmaktadır. Ancak yaşanan su kıtlığının giderek artması atık suların arıtılarak içme suyu olarak kullanılması için yollar aranmasına sebep olmuştur. Öyle ki atık sular arıtılıp içme suyu olarak kullanılabilirse içme suyu ihtiyacının büyük bir bölümünü karşılayabileceğini önerilmektedir. Arıtılmış atık sular içme sularının artması için yer altı sularına ve yüzey sularına karıştırılabilir. Yani içme suyu kaynaklarının arttırılması amacı ile kullanılabilmektedir.
