Kanalizasyon sistemleriyle uzaklaştırılan atıksular, beraberinde çok miktardı katı atık taşımaktadır. Bu atıklar genellikle çer-çöp, plastik poşet, ambalaj, kum-silt ve irili ufaklı taş parçalarıdır. Ayrıca atıksuyun üretildiği endüstriyel tesislerin türüne göre çok farklı cinste katı atık, atıksuyun içeriğinde bulunabilmektedir. Bu katı atık parçaları başta arıtma tesisinin pompa elemanlarına, boru ve tesis içerisinde ki diğer mekanik aksama ciddi şekilde zarar vermektedir. Bu zararın önlenmesi ve arıtma tesisinin sorunsuz bir şekilde işletilebilmesi ve atıksuyun kirlilik yükünün hafifletilebilmesi için Çubuk Tipli Izgara Sistemleri atıksu arıtma tesisi giriş kısımlarına monte edilmelidir.
Paket Arıtma Tesisi hizmetimiz için tıklayınız.
Izgara sistemleri Manuel Temizlemeli ızgara ve Mekanik temizlemeli ızgara sistemleri olarak tasarlanır.
Mekanik temizlemeli ızgaralar ise çubuklar arasındaki mesafeye göre; Kaba ızgara ve İnce ızgaralar olarak ikiye ayrılır.
Kaba Izgara : Kaba ızgaralar atık sularda ki büyük çaptaki katı atıkların tesise girişini engellemek için tasarlanmıştır. Izgara arası açıklık 30-80 mm’dir
İnce Izgara : İnce ızgaralar, kaba ızgaralardan geçen daha ufak çaptaki atıkların tesise girişini, ayrıca kum tutucu ve ön çökeltim havuzları gibi yapıların yükünü azaltmak için kullanılır. Izgara arası açıklık 10-30 mm’dir.
Resim.1 Elle ve mekanik temizlemeli ızgara örnekleri
10 mm’den daha küçük atıkların fiziksel olarak arıtımı için tambur tip eleklerin kullanımı daha uygundur.
Özellikle; Yemek fabrikaları, gıda işletmeleri, salça, salamura, meze, meyve ve sebze yıkama işletmeleri, hurda plastik işletmeleri, kağıt fabrikaları, organize sanayi işletmeleri, tekstil fabrikaları, sigara fabrikaları gibi bir çok Endüstriyel İşletmelerde üretimden kaynaklanan ve atık suda kirlilik oluşturan malzemeler daha ince yapılı tambur elek veya mekanik temizlemeli ızgaralarda tutulmalıdır. Bu sayede ufak yapıdaki bu atıkların suda çözünerek kirlilik yükünü artırmalarının önüne geçilmiş olunur. Izgaralarda tutulan kirlilikler %10-30 arasında AKM, BOI, KOI giderimi sağlamaktadır.
O nedenle tesis başında kullanılacak olan ızgara sistemi, tesis arıtma verimine olumlu yönde etki ettiği gibi, aynı zamanda tesiste çalışan ekipmanların da aşınmasını önleyecek ve enerji sarfiyatının azalmasına ciddi oranda katkı sağlayacaktır.
Resim. 2Mekanik Temizlemeli tambur elek örnekleri
Dikkat edilmesi gereken bir diğer hususta ızgara sonrası seçilen pompaların katı madde geçirgenlik oranı ızgara aralığına bağlı olarak seçilmesi gerekmektedir. Izgaranın dalgıç pompanın basabileceği katı maddeden daha küçük aralıkllı olarak seçilmesi önemlidir. Bu durum seçilen pompanın daha uzun süre kullanılması ve kısa sürede aşınmasının önüne geçmiş olacaktır.
Mekanik ızgaralar, otomasyon sistemleri ile desteklenerek zaman ayarlı veya seviye ayarlı olarak ek insan gücü gerekmeden kolaylıkla işletilebilmektedir.
Izgara Tasarımında dikkat edilmesi gereken hususlar:
- Atıksuyun max. Debisi
- Yaklaşım kanalının genişliği
- Debinin oluşturacağı su yüksekliği
- Müsaade edilen yük kayıpları
- Kapaklar önünde oluşacak su yükü
- Tutulacak atık miktarı ve türü
- Izgaralar arası mesafe
- Izgaradan sonra uygulanacak proses
Mekanik Izgaraların Avantajları
- Otomasyon sistemleri rahatlıkla uygulanabilir.
- Zaman ayarlı veya seviye ayarlı çalışabilir.
- Rutin bakımları haricinde insan gücü gerektirmez.
- Yüksek debilerde rahatlıkla çalışabilir.
- Açık veya kapalı yaklaşım kanallarında kullnılabilir.
| Elle temizlenen | Mekanik temizlenen | |
| Izgara çubukları arasında hız m/sn | 0,3-0,6 | 0,6-1,0 |
| Çubuk kesiti (kalınlık/genişlik) (mm) | (4-8) / (25-50) | (8-10) / (50-75) |
| Çubuklar arası temiz açıklık (mm) | 25-75 | 10-50 |
| Yataya nazaran ızgara eğimi (derece) | 45-60 | 75-85 |
| Müsaade edilir yük kaybı (tıkalıda)(mm) | 150 | 150 |
| Maksimum yük kaybı (tıkalı halde)(mm) | 250 | 250 |
| Kanalın yan duvarında montaj çukuru (mm) | 150-250 | 150-250 |
| Izgara kanalı tabanının giriş borusu akarından düşüklüğü (mm) | 70-150 | 70-150 |
| Izgara kanalı akarının ızgaraya doğru eğimi | 1/200-1/500 | 1/200-1/500 |
Tablo.1 Izgaralar İçin Tasarım Kriterleri (Qasim, 1999)
Damla Arıtma ve Çevre Teknolojileri tarafından atıksu arıtma tesislerinde istenilen ebat ve boyutlarda, atıksuyun özelliklerine göre paslanmaz çelik AISI 304 veya AISI 316 malzemeden mekanik temizlemeli ızgara imalatı yapmaktadır.
